Wyobraź sobie, że wsiadasz do swojego auta zaparkowanego pod domem i ruszasz w drogę. Czy wyobrażasz sobie taką podróż bez wyznaczonego celu, bez ustalenia miejsca do którego chcesz dotrzeć? Prawdopodobnie już na pierwszym skrzyżowaniu nie wiedziałbyś który kierunkowskaz włączyć.
Jak dalej wyglądałaby tak podróż?
Może w jej trakcie wymyśliłbyś miejsce, do którego chcesz się udać, ale być może już skręciłeś w niewłaściwą stronę i musisz naleźć skrzyżowanie, na którym będziesz mógł zawrócić. Jeśli jakimś trafem jesteś już na autostradzie może się okazać, że będziesz jechać wiele kilometrów w niewłaściwym kierunku tylko po to, aby zawrócić i pokonać tę samą trasę – tylko w przeciwnym kierunku.
A co jeśli dojedziesz do jakiegoś miejsca i to nie będzie miejsce, w którym w danym czasie powinieneś być? Będziesz musiał albo w nim zostać, albo przemierzyć kolejną trasę. Pytanie tylko dokąd masz jechać?
Tak wygląda życie człowieka bez informacji o tym, co jest jego celem, jego priorytetem. O priorytetach napisano już prawdopodobnie wszystko i każdy potrafi wyjaśnić co to jest, ale czy potrafimy w życiu ustalać i wykorzystywać priorytety? Mam poważne wątpliwości, a nawet pewność, że większość z nas nie korzysta z tej wiedzy. Dlaczego? Wiedzieć to jedno, a potrafić tę wiedzę wykorzystać w codziennym działaniu to zupełnie inna historia. I tak oto mówimy o priorytetach w pracy, w domu, na ulicy, ale nie potrafimy wymienić naszych własnych celów na najbliższą przyszłość.
Zacznijmy więc od początku.
Co to właściwie jest priorytet?
W Słowniku Języka Polskiego PWN (sjp.pwn.pl) możemy znaleźć definicję
Priorytet – z łacińskiego prior „pierwszy” – znaczy „pierwszeństwo”
1. «pierwszeństwo przysługujące lub przyznane czemuś»
2. «sprawa szczególnie ważna, która musi być załatwiona w pierwszej kolejności»
Pierwszeństwo to słowo, które warto zapamiętać, bo w polskim tłumaczeniu dużo lepiej oddaje sens i znaczenie, przynajmniej w kontekście mówienia o 'pierwszeństwach' w l.m., bo ile może być pierwszeństw? Skoro priorytet to cel podróży to raczej trudno planować podróż, w której w tym samym czasie mamy dotrzeć w dwa różne miejsca. Można to zrobić, ale po kolei.
Nie można mieć wszystkiego naraz. Można za to mieć wszytko po kolei.
Skoro już doprecyzowaliśmy czym jest priorytet, warto się zastanowić co jest naszym priorytetem. Oczywiście nie ma jednej metody i jednego sposobu. Niektórzy ludzie od najmłodszych lat wiedzą co jest ich priorytetem, inni w wieku 40 lat nadal poszukują. Ale lepiej szukać długo i znaleźć, niż całe życie realizować priorytety innych ludzi.
Dla mnie priorytet to najważniejsza wartość w moim życiu, taka która jest głównym powodem mojego wstania z łóżka, moja największa wartość życiowa.
To są sprawy istotne w całym życiu, ale najczęściej (zwykle do jakiegoś czasu) nie są pilne. Czy Ty znasz swoją największą wartość? Warto w tym miejscu dodać, że nie ma jednego priorytetu, który będzie właściwy dla wszystkich. Dla jednej osoby najważniejszą wartością w życiu (i tym samym priorytetem) będą podróże i poznawanie świata, dla kogoś innego scena, sława, a jeszcze dla kogoś innego dom pełen dzieci, miłości i zapachu świeżo pieczonego chleba.
Każdy ma swój szczyt.
Poznanie swojego celu i swoich wartości wymaga dużo pracy nad sobą, nad poznaniem siebie i dotarciem do wnętrza samego siebie, pozostawiając na zewnątrz to co narzuca otoczenie. Wymaga to wsłuchania się w swoje pragnienia, a następnie odpowiedzialności i odwagi w podjęciu decyzji i podążaniu obraną ścieżką.
To nie są sprawy łatwe. Pamiętać trzeba także, że w trakcie podróży możemy stwierdzić, że źle wybraliśmy i musimy zmienić cel, czasami trzeba będzie zawrócić, czasami zmienić trasę, a czasami zwolnić lub przyspieszyć. Szukając wartości życiowych dajemy sobie szansę na ich znalezienie, na znalezienie celu życia i dążenia do niego.
——————————————————————————————————————————-
Pobierz bezpłatny pdf, w którym znajdziesz 10 zasad codziennego planowania.
———————————————————————————————————————————
Jak wyznaczyć swoje życiowe cele i priorytety?
Poszukiwanie i próbowanie
Pierwszym sposobem może być aktywne poszukiwanie tego co nam sprawia przyjemność, tego co lubimy robić. W taki sposób poszukują dzieci. Mają swoje małe fascynacje, które albo z nimi zostają albo też zostają zastąpione innym hobby. W starszym wieku dzieci chcą uczestniczyć w różnego rodzaju zajęciach dodatkowych i jedne im się podobają, a inne nie. Tak oto dziecko odkrywa w sobie pasję lub talent do śpiewania, do gotowania czy tańca. Poznaje swoje mocne strony, ale też decyduje czy chce się w tym obszarze rozwijać, co oczywiście oznacza ciężką pracę nad dążeniem do doskonałości w tym co się robi.
Dorośli ludzie również mogą poszukiwać w ten sposób, poprzez zmianę wykonywanych zajęć i pracy, uczestniczenie w kursach, czytanie książek, a nawet próbując różnego rodzaju działalności. Wymaga to jedynie podjęcia decyzji, że chce się coś zmienić w swoim życiu i determinacji w dążeniu do tej zmiany.
Koło życia
Narzędzie coachingowe, które umożliwia spojrzenie na własne życie z perspektywy jego ważnych obszarów. Wymaga dużo zastanowienia, ale też rozliczenia się ze sobą i szczerego udzielenia sobie odpowiedzi na ile jesteśmy usatysfakcjonowani w swoim życiu z każdego obszaru. Może się okazać, że w jednym obszarze jesteśmy spełnieni, natomiast pozostałe bagatelizujemy i zaniedbujemy, co prowadzi do frustracji i braku równowagi życiowej. Warto zadbać o wszystkie obszary życia, chociaż nie wszystkie będą dla nas tak samo istotne. Narysuj swoje koło życia (możesz również pobrać przygotowane narzędzie) i zaznacz stopień swojego zadowolenia w każdym obszarze, stosując skalę od 1 do 10.
Patrząc na uzupełnione koło życia odpowiedz na pytania.
Jak to, co dla Ciebie najważniejsze, wygląda w zestawieniu z Twoim kołem?
Które części koła wpływają wzajemnie na siebie?
W których obszarach chciałbyś zwiększyć poziom swojego zadowolenia?
Co mógłbyś zrobić aby osiągnąć oczekiwany poziom satysfakcji?
Jaki wpływ będzie mieć zwiększenie poziomu satysfakcji jednego z obszarów na pozostałe?
Którym obszarem chciałbyś się zająć w pierwszej kolejności, aby obraz całego koła według Ciebie poprawił się?
Wyobraź sobie jak będzie wyglądało Twoje życie, gdy zajmiesz się tym obszarem?
Co będziesz robić? Czego już nie będziesz robić? Jak będziesz się czuć?
Zapisz sobie odpowiedzi na pytania. Wykonując to zadanie daj sobie czas. Nie spiesz się z jego realizacją. Do swoich odpowiedzi wracaj w ciągu najbliższych dni, dopisuj, zmieniaj i kreśl. Pamiętaj to narzędzie ma służyć Tobie i jest tylko dla Ciebie. Nikt go nie będzie poddawał ocenie poza Tobą.
Macierz Eisenhowera
Narzędzie to możesz wykorzystać do ujarzmienia bałaganu różnych spraw, które próbują zawładnąć Twoim czasem. Jeśli więc masz listy zadań do zrealizowania, do których boisz się zaglądać bo z każdej strony coś czeka na realizację, sięgnij po tę metodę. Pozwoli Ci ona uświadomić co jest dla Ciebie ważne, a realizację czego możesz sobie darować.
Zarządzanie czasem to sztuka decydowania o tym co się zrealizuje, a z czego zrezygnuje.
Jeśli masz kłopot z określeniem swoich najważniejszych spraw spróbuj skorzystać z metody opracowanej przez generała Eisenhowera. Metoda ta zakłada, że swoje zadania i sprawy do zrealizowania można przyporządkować do jednej z czterech ćwiartek matrycy. Na swojej liście zadań masz najprawdopodobniej te, które należą do wszystkich z podanych ćwiartek.
Sprawy WAŻNE i PILNE
Do tej kategorii należą dawno odkładane priorytety, które przestały już być tylko ważne, ale zaczęły też być pilne. Jest to np. ból zęba z powodu dawno odwlekanej wizyty u stomatologa, odwlekany raport dla szefa, rozliczenie z Urzędem Skarbowym, niezrealizowane zadania, które mogą znacząco posunąć do przodu projekt.
Kiedy nauczysz się rozsądnie planować, tych zadań będzie coraz mniej, a z czasem je wyeliminujesz, bo wszystko co będzie dla Ciebie ważne będziesz realizować we wcześniej wyznaczonym czasie.
Sprawy WAŻNE i NIEPILNE
Tutaj są Twoje priorytety, sprawy istotne z punktu widzenia Twoich celów. Co może się tutaj znaleźć? Mogą to być ważne projekty, napisanie pracy inżynierskie czy magisterskiej, zdrowie (badania, sport), relacje. Są to najczęściej sprawy, które odkładamy z powodu natłoku spraw pilnych i w konsekwencji te sprawy, również stają się pilne, co powoduje, że nie mamy na nie wystarczająco czasu, stresujemy się, że nie zdążymy i tylko jeszcze bardziej jesteśmy zmęczeni i sfrustrowani. Tutaj jest tych 20% wszystkich rzeczy, które przynoszą nam 80% efektów wg. Pareto. Warto więc dobrze je planować i nie zaniedbywać.
Sprawy NIEWAŻNE i PILNE
Właściwie skoro coś jest nieważne nie warto się tym zajmować, ale są takie sprawy w naszym życiu, które nie przybliżają nas do żadnych celów i nie wnoszą niczego wartościowego, a jednak co jakiś czas muszą być zrobione. Dla mnie jest to sprzątanie, zakupy, pomalowane paznokcie i zabiegi kosmetyczne. W pracy zawodowej mamy dużo takich spraw, zwykle są to priorytety innych ludzi, którzy mają do nas pytania. Są to maile (nie na wszystkich stanowiskach), telefony z pytaniami, wszystkie dodatkowe zadania, które nie należą do Twoich zadań. Najlepiej te zadania delegować. Sprzątać mieszkanie może ktoś inny, dla kogo będzie to priorytetem. Zakupy można zlecić firmie, która je dowiezie w wybranym dniu na wskazany adres. W pracy warto rozważyć zatrudnienie kogoś, kto wykona za nas zadania, a my ten czas wykorzystamy bardziej produktywnie. Część z tych zadań można sobie darować, poczekać aż się same rozwiążą (czytaj osoba znajdzie sama rozwiązanie lub zapyta kogoś innego kto jej pomoże, odpowie itd.) W ostateczności można zająć się nimi w tzw. „wolnym czasie”, po wykonaniu tego co ważne.
Sprawy NIEWAŻNE i NIEPILNE
Dąż do wyeliminowywania spraw z tej ćwiartki. Swoje miejsce znajdują tutaj złodzieje czasu (TV, bezproduktywne przeglądanie FB, Instagrama, YT), plotki i rozmowy o niczym np. w czasie pracy, niektóre telefony i maile (np. ankiety, newslettery, które nas nie interesują), perfekcjonizm (o którym jeszcze napiszę oddzielny post).
Jak wykorzystać macierz? Stwórz matrycę i wpisuj do jej ćwiartek zadania ze swojej listy, kierując się podaną wyżej charakterystyką. Mając przygotowaną macierz zdecyduj, które pilne i ważne zadania wykonasz jak najszybciej. Następnie ustal termin realizacji spraw ważnych i niepilnych i przystąp do rozpisywania ich realizacji w kalendarzu. Pomyśl co mógłbyś zrobić z zadaniami nieważnymi a pilnymi. Może jest jakiś sposób aby ktoś Ci pomógł, albo żebyś mógł w mądry sposób z nich zrezygnować, czasami wystarczy rozmowa z przełożonym i ustalenie nowych reguł, albo podsunięcie jakiegoś pomysłu na zmniejszenie ilości zadań z tej ćwiartki. To w Twojej gestii leży pozbycie się tych zadań i to Ty powinieneś wyjść z inicjatywą.
Bez względu na to, którą metodę wyznaczania priorytetów wybierzesz, pamiętaj, że mieć i znać priorytety to jedno, a umieć je realizować i każdego dnia robić mały krok w kierunku ich osiągnięcia to dużo trudniejsze zadanie.
Zanim wyruszysz w rejs, najpierw określ cel podróży.
Steve Grounds
